یک بیماری مهم که 42 درصد زنان بالای 60 سال و 24 درصد آقایان بالای 50 سال در ایران دچارش هستند
به گزارش سلامت، ۳۷ درصد از زنان بالای ۵۰ سال، ۴۲ درصد زنان بالای ۶۰ سال و ۲۴ درصد آقایان بالای ۵۰ سال در ایران گرفتار پوکی استخوان هستند
به گزارش سلامت به نقل از خبر آنلاین، ترمیم و بازسازی استخوان، یک فرایند مادام العمر است. در این فرآیند، بافت استخوانِ قدیمی تخریب می شود و جای خویش را به بافت استخوانیِ جدید می دهد. فرایند بازسازی استخوان ها نقش برجسته ی در سلامت استخوان ها دارد و اگر اختلالی در آن ایجاد شود، تراکم استخوانی کاهش پیدا می کند و فرد به بیماری پوکی استخوان گرفتار می شود.
همشهری در خبری نوشت: زمانیکه ما جوان هستیم، سرعت ساخت و بازسازی سلول های جدید از تجزیه آنها بیشتر است و بدین سان تراکم استخوان هم بیشتر می شود. اما با بالا رفتن سن، سرعت تخریب سلول ها بیشتر از بازسازی آن می شود و به این علت تراکم استخوان ها کم شده و فرد به پوکی استخوان مبتلا می شود. پوکی استخوان به زبان ساده یعنی این که استخوان های بدن به سبب کاهش تراکم و استقامت استخوان ها به مرور زمان شکننده شوند و با کوچک ترین ضربه یا با یک زمین خوردن ساده بشکنند.
سوال مهمی که خیلی ها می پرسند، اینست که آیا بیماری پوکی استخوان ژنتیک است؟ و آیا راهی وجود دارد که بتوان از این بیماری پیشگیری کرد؟
تا ۳۰ سالگی، توده استخوانی تان را کامل کنید
پوکی استخوان، یکی از اشکالات شایع در بین افراد سالمند و زنان یائسه است و جوانان را کمتر درگیر می کند. مگر آن که عوامل ژنتیکی باعث بروز آن در دوره جوانی فرد شود.
دکتر علیرضا استقامتی، فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم و استاد دانشگاه به همشهری آنلاین می گوید: بخش عمده توده اسکلتی، ژنتیکی است. یعنی افراد، توده اسکلتی را از راه عامل های ژنتیکی به ارث می برند. با اینحال عوامل دیگری هم در مبتلا شدن به پوکی استخوان موثرند؛ ورزش، نوع تغذیه، کمبود کلسیم، کمبود ویتامین D، برخی بیماری ها و مصرف برخی داروها روی پوک شدن استخوان تأثیر می گذارد.
دکتر افشین استوار، رئیس مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران هم در رابطه با نقش ژنتیک و وراثت در مبتلا شدن به پوکی استخوان به همشهری می گوید: وراثت در این بیماری خیلی مهم می باشد و اشخاصی که سابقه خانوادگی این بیماری را در والدین یا خویشاوندان درجه یک خود دارند، بیشتر از بقیه مستعد مبتلا شدن به پوکی استخوان هستند و ضروری است که سلامت استخوان های خویش را بیشتر جدی بگیرند.
دکتر استوار در رابطه با چگونگی کاهش تراکم استخوانی و بروز بیماری پوکی استخوان توضیح می دهد: تراکم معدنی استخوان ها تا حدود ۳۰ سالگی افزایش می یابد. یعنی حداکثر توده استخوانی تا حدود ۳۰ سالگی اتفاق می افتد. پس از آن با افزایش سن، توده و تراکم استخوانی کاهش می یابد و هر سال که سن بالاتر می رود، این توده استخوانی کاهش بیشتری پیدا می کند.
آمارها چه می گویند؟
جمعیت ایران به سرعت رو به پیری است و هرچقدر نسبت جمعیت بالای ۵۰ سال بیشتر شود، تعداد بیمارانی که پوکی استخوان دارند هم بیشتر می شود. این را استوار می گوید. او آماری هم از مبتلا شدن به پوکی استخوان در ایران عنوان می کند: ۴۲ درصد زنان بالای ۶۰ سال و ۳۷ درصد زنان بالای ۵۰ سال گرفتار پوکی استخوان هستند. این سن وقتی از ۷۵ سالگی می گذرد، به حدود ۸۰ درصد می رسد. یعنی از هر ۵ زن بالای ۷۰ سال، ۴ زن پوکی استخوان دارند و این یعنی، این بیماری شیوع بالایی در کشورمان دارد.
به قول رئیس مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، این بیماری در میان مردان هم وجود دارد و تنها زنان را مبتلا نمی نماید. هم اکنون ۲۴ درصد آقایان بالای ۵۰ سال در ایران پوکی استخوان دارند. یعنی از هر ۴ مرد بالای ۵۰ سال، یک نفر به این بیماری مبتلا است.
به قول این استاد دانشگاه، بیشترین شدت این بیماری در زنان عموما در ۶۵ سالگی به بعد و در مردان پس از ۷۵ سالگی رخ می دهد.
۲ ورزش مناسب پوکی استخوان
همینطور به قول دکتر پیام وکیلی، متخصص ارتوپد و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کردستان معمولاً اشخاصی که گرفتار پوکی استخوان می شوند مستعد شکستگی های زیادی هستند اما اگر پیش از این شکستگی ها با رجوع زود هنگام به پزشک، بیماری آنها تشخیص داده شود با تجویز دارو و تغییر شیوه زندگی پوکی استخوان آنها درمان خواهد شد.
او با اشاره به اینکه افراد کم تحرک و کسانیکه کمتر ورزش می کنند زودتر به پوکی استخوان مبتلا می شوند، ادامه می دهد: شنا و استخر بهترین روش برای جلوگیری از این بیماری است و سایر ورزش ها سبب تخریب غضروف زانو در هنگام بروز آرتروز می شود. پوشیدن کفش های طبی به اشخاصی که درد زانو دارند هم پیشنهاد می شود اما توجه داشته باشید که این افراد هیچگاه از کفش پاشنه بلند استفاده نکنند چونکه فشار روی مچ پا در مدت طولانی سبب آرتروز زانو می شود.
وکیلی به موثر نبودن مسکن ها در رفع درد این بیماری هم اشاره می کند و می گوید: رفع درد دائمی فقط با درمان قطعی پوکی استخوان است. به همین در زمان بروز علایم پوکی استخوان بخصوص احساس درد جنرالیزه سریعا به پزشک رجوع کنید تا این بیماری قطعا درمان گردد.
۱۰ راه پیشگیری
با آن که عوامل ژنتیکی در بروز پوکی استخوان و بقیه بیماری ها نقش پررنگ و شناخته شده ای دارد، اما کارشناسان تأکید دارند که اگر سبک زندگی سالمی داشته باشیم، می توانیم تا حد زیادی از این بیماری در امان بمانیم یا حداقل بروز آنرا به تاخیر بیندازیم. در زیر ۱۰ راهکار بسیار مهم برای جلوگیری از بروز این بیماری عنوان شده است.
مصرف کافی کلسیم: روزانه باید بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم از راه منابع غذایی مانند لبنیات (شیر، ماست، پنیر و …)، سبزیجات برگ دار و غلات غنی شده مصرف کنید.
مصرف کافی ویتامین D: ویتامین D به جذب کلسیم کمک می نماید. منابع غذایی مانند ماهی های چرب (سالمون، تن)، تخم مرغ و قرار گرفتن در معرض نور خورشید به تأمین آن کمک می کنند. در صورت نیاز، از مکمل های ویتامین D هم استفاده کنید.
انجام ورزش های با تحمل وزن: اشخاصی که تحرک خیلی کمی دارند و کم ورزش می کنند، زودتر به پوکی استخوان مبتلا می شوند. البته در رابطه با پوکی استخوان، ورزش های مناسبند که وزن بدن را تحمل می کنند. مثل پیاده روی، دویدن شنا در استخر و وزنه برداری. این ورزش ها سبب تقویت استخوان ها و حفظ تراکم آنها می شود. ورزش های تعادلی مثل یوگا و تایچی هم بدین سبب که سبب افزایش قدرت بدنی و حفظ تعادل می شود و می تواند از سقوط های ناگهانی و شکستگی استخوان ها پیشگیری کند، مفید می باشد.
کاهش مصرف کافئین: مصرف زیاد قهوه و چای می تواند جذب کلسیم را کم کند و کمبود کلسیم هم همان گونه که گفته شد، یکی از عامل های بروز پئکی استخوان است. ازاین رو مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین را محدود کنید.
عدم استعمال دخانیات: سیگار کشیدن می تواند سبب کاهش تراکم استخوانی و افزایش ریسک شکستگی ها شود.
پرهیز از مصرف الکل: مصرف بیش از اندازه الکل می تواند جذب کلسیم را کاهش داده و سبب ضعیف شدن استخوان ها شود.
حفظ تناسب اندام: کاهش یا افزایش شدید وزن می تواند تاثیر منفی بر تراکم استخوان ها داشته باشد. درحالی که داشتن وزن مناسب بدن از فشار اضافی بر استخوان ها جلوگیری می کند.
مصرف پروتئین کافی: مصرف مقدار کافی پروتئین در روز برای سلامت استخوان ضروری می باشد. تلاش کنید از منابع پروتئینی سالم مانند گوشت سفید، ماهی، حبوبات و لبنیات استفاده کنید.
مصرف منیزیم و پتاسیم: این مواد معدنی هم به سلامت استخوان ها کمک می کنند. از مصرف کافی سبزیجات، میوه ها و آجیل هم غافل نشوید.
پرهیز از رژیم های کم کالری: رژیم های غذایی کم کالری می تواند منجر به مشکلات سلامتی همچون کاهش تراکم استخوان شود. هر رژیم غذایی باید حاوی مقدار مشخصی پروتئین، چربی، ویتامین ها، موادمعدنی و سایر ریزمغذی ها باشد. پیش از مبادرت به هر رژیمی حتماً از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید.
دوسوم افراد از بیماری خود بی خبرند
دوسوم بیماران دچار پوکی استخوان از بیماری خود آگاه نیستند. چون هیچگاه نمی دانستند که جهت بررسی سلامت استخوان خود باید به پزشک مراجعه نمایند یا تست تراکم استخوان بدهند.
اما از چه سنی باید برای انجام این تست اقدام کنیم؟ دکتر استقامتی، فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم دراین خصوص توضیح می دهد: برای آقایان اگر بیماری زمینه ای نداشته باشند، به صورت معمول بهترین سن انجام غربالگری تراکم استخوان، در پایان دهه هفتم یا اوایل دهه هشتم زندگی و برای خانم ها هم بهترین سن معمولاً ۶۵ سال به بالا است. البته به شرطی که بیماری ای نداشته باشند. وگرنه انجام این تست را باید از سنین کمتر شروع کنند.
به قول این استاد دانشگاه، بیشتر از ۵۰ بیماری وجود دارد که می توانند روی توده اسکلتی انسان اثر بگذارند. این افراد با تشخیص پزشک باید غربالگری یا تست تراکم استخوان را در سنین پایین تر شروع کنند
منبع: سلامت
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب