اختلال روان جنسیتی است!
به گزارش سلامت، مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت اظهار داشت: اختلال روان در تمام دنیا تحت تأثیر مولفه جنسیت قرار دارد بطوریکه میزان مبتلاشدن به هر اختلال در زنان و مردان متفاوت می باشد.
به گزارش سلامت به نقل از خبر آنلاین، محمدرضا شالبافان مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت اظهار داشت: نظام های بهداشتی سراسر جهان، وضعیت سلامت جامعه را به شکل دوره ای رصد می کنند تا برمبنای نتایج به دست آمده نسبت به برنامه ریزی ها و اولویت بندی اقدام نمایند. مدت هاست که سلامت روان جزو اولویت های سیستم بهداشتی و درمانی کشور بشمار می رود و رصدها و مطالعات مختلفی درباره ی سلامت روان ایرانیان از اواسط دهه ۷۰ انجام شده است.
ایسنا در خبری نوشت: وی در مورد آخرین پیمایش سلامت روان در کشور اظهار داشت: «موسسه ملی تحقیقات سلامت» به رهبری دکتر آفرین رحیم موقر، آخرین پیمایش سلامت روان را در سال ۱۴۰۱ انجام داد و نتایج این مطالعه در اواخر سال قبل منتشر گردید.
این روانپزشک توضیح داد: یکی از تحلیل های اصلی درباره ی پیمایش سلامت روان ۱۴۰۱ اینست که بازهم کووید ـ ۱۹ در کشور وجود داشته و این بیماری می تواند بخشی از داده های این پیمایش را تحت تأثیر قرار دهد. قبل از پیمایش سال ۱۴۰۱، دکتر احمدعلی نوربالا تفتی به همراه تیم تحقیقاتی خود، مطالعه ای در سال ۱۳۹۹ انجام دادند که داده های این مطالعه هم انتشار یافته است.
وی درباره ی چگونگی جمع آوری اطلاعات پیمایش های سلامت روان سالیان ۱۴۰۱ و ۱۳۹۹ اظهار داشت: نحوه جمع آوری اطلاعات در این مطالعه ها یکسان نیست. به صورت مثال، اطلاعات پیمایش ۱۴۰۱ با مصاحبه جمع آوری شده و مصاحبه کنندگان این مطالعه روان شناسان بودند. با وجود این که نحوه جمع آوری اطلاعات این مطالعه ها متفاوت می باشد، نتایج تا حدودی یکسان است اما با این حال تفاوت هایی هم دارند.
آمار ۲۵ درصدی اختلالات روان در کشور
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درباره ی وضعیت بیماریهای روان در بین ایرانی ها باتوجه به نتایج آخرین پیمایش ملی اظهار داشت: بررسی مقابله ای نتایج اولین و دومین پیمایش سلامت روان در دهه گذشته مبین است که شیوع اختلالات سلامت روان در ایران افزایش پیدا کرده است. بخشی از افزایش اختلالات روان را شاید بتوان این گونه تفسیر کرد که میزان آشنایی مردم با بیماریهای روانپزشکی افزایش پیدا کرده و به این علت همکاری بیشتری با محققان دارند و داده ها واقعی تر شده است.
وی اضافه کرد: نتایج پیمایش سال ۱۳۹۰ مبین اینست که ۲۳.۶ درصد از ایرانی ها به حداقل یک اختلال روانپزشکی مبتلا هستند و این در حالیست میزان ابتلای ایرانی ها به حداقل یک اختلال روانپزشکی به ۲۵.۱ درصد در پیمایش ۱۴۰۱ رسیده است.
افزایش ۱.۵ درصدی اختلالات روان در بازه ۱۱ ساله
این روانپزشک اضافه کرد: میزان مبتلاشدن به اختلالات روان طی بازه زمانی ۱۱ ساله حد فاصل پیمایش اول و دوم به میزان ۱.۵ درصد افزایش پیدا کرده که از ضرورت توجه به سلامت روان حکایت می کند. نتایج مطالعه دکتر نوربالا تفتی و تیم ایشان که در سال ۹۹ انجام شده، مبین اینست که میزان ابتلای ایرانی ها به اختلالات روان حدود ۲۹ درصد است.
تأثیر بحران های اجتماعی در سلامت روان/ شایع ترین اختلال با شیوع ۱۳.۷ درصد
شالبافان درباره ی نقش عوامل اجتماعی و اقتصادی در شیوع اختلالات روانپزشکی اظهار داشت: اگر پیمایش سلامت روان را همین امروز انجام دهیم، امکان دارد با نتایج متفاوتی مواجه شویم. بحران هایی مانند پاندمی ویروس کرونا نتایج پیمایش سال ۱۴۰۱ را تحت تأثیر قرار داد و در اینروزها هم جامعه با بحران هایی روبروست که می تواند سلامت روان جامعه را مخدوش کند و سبب بروز مشکلاتی برای سیستم های بهداشتی_درمانی و مردم شود.
وی درباره ی شایع ترین اختلالات سلامت روان در بین ایرانیان اظهار داشت: افسردگی با ۱۳.۷ درصد، شایع ترین اختلال سلامت روان در جامعه است و بدین سبب در صدر اختلالات روانپزشکی قرار دارد. میزان شیوع دسته اختلالات خلقی هم ۱۶ درصد است که شامل افسردگی، انواع اختلالات دوقطبی و سایر اختلالات خلقی می شود. همین طور مجموع اختلالات اضطرابی که شامل مواردی مانند اختلال پانیک، اضطراب منتشر و... می شود، ۱۳.۷ درصد است.
آمار ناراحتی‌های روحی به تفکیک
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با تکیه بر این که نتایج پیمایش سالیان ۱۳۹۹ و ۱۴۰۱ تفاوت چندانی ندارد، اشاره کرد: بررسی ها مبین اینست که میزان اختلال خلقی نسبت به پیمایش نخست کمی کم شده اما افسردگی کمی افزایش پیدا کرده است. نتایج اختلال «وسواسی_جبری» هم از اهمیت فراوانی برخوردار است، به نحوی که میزان شیوع این اختلال در پیمایش سال ۱۳۹۰ بسیار بالا بود و حدود ۵.۱ گزارش شده بود و این در شرایطی است که میزان شیوع این اختلال حدود ۳.۴ درصد در آخرین پیمایش بیان شده که به آمارهای جهانی نزدیک است.
وی اضافه کرد: کاهش اختلال وسواسی_جبری می تواند با تحلیل های مختلفی همراه باشد. تحلیل اصلی این مورد می تواند در ارتباط با سبک زندگی انسان ها در دوران پاندمی کرونا باشد. رفتارهایی که قبل از پاندمی کرونا وسواس به حساب می آمدند در دوران پاندمی این بیماری اختلال به حساب نیامده و سبب کاهش میزان شیوع به اختلال وسواسی_جبری شده است.
شالبافان با اعلان اینکه شاخصهای جدیدی در مطالعه ۱۴۰۱ در کانون توجه قرار گرفته است، اشاره کرد: میزان مراجعه به روان شناسان و روانپزشکان از شاخصهای پیمایش سال ۱۴۰۱ است و شاخصی باارزش بشمار می رود. این شاخص در پیمایش پیشین لحاظ نشده بود. با عنایت به این که شاخص میزان مراجعه به روانشناس یا روانپزشکان در پیمایش سال ۱۳۹۰ در کانون توجه قرار نگرفته، ملاکی برای ارزیابی و بررسی مقابله ای این مورد وجود ندارد.
نقش «جنسیت» در مبتلاشدن به اختلالات روانپزشکی
این روانپزشک درباره ی نقش «جنسیت» در مبتلاشدن به اختلالات روانپزشکی اظهار داشت: جنسیت، موضوعی بسیار مهم در ارتباط با اختلالات سلامت روان بشمار می رود و اختلال روان در تمام دنیا تحت تأثیر مولفه جنسیت است.
وی توضیح داد: به صورت مثال، میزان ابتلای زنان نسبت به مردان در بین جمعیت بزرگسال به اضطراب و افسردگی بیشتر است، به نحوی که میزان ابتلای بیشتر زنان به افسردگی در پیمایش سال ۱۴۰۱ به وضوح مشهود است. همین طور نتایج مطالعه سال ۱۴۰۱ مانند تمام مطالعات جهانی در عرصه سلامت روان بیان می کند که میزان مصرف مواد مخدر، الکل و دخانیات در مردان نسبت به زنان بیشتر است.
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با اعلان اینکه البته مولفه جنسیت در تمام اختلالات نقش ندارد، اشاره کرد: در مورد اسکیزوفرنیا که جزو اختلالات شدید روانپزشکی به حساب می آید، مولفه جنسیت چندان اثرگذار نیست و تفاوت چندانی میان زنان و مردان وجود ندارد.
زنان بیش از مردان به مداخلات درمانی تمایل دارند
شالبافان درباره ی نقش مولفه جنسیت در ارتباط با اقدامات درمانی اظهار داشت: نتایج پیمایش سلامت روان سال ۱۴۰۱ نشان میدهد که زنان نسبت مردان به مداخلات درمانی نگرش مثبت تر و تمایل بیشتری برای درمان دارند. اقبال بیشتر زنان به امور درمانی باتوجه به فرهنگ جامعه ایرانی قابل تحلیل است و موضوعی معنادار برای نظام بهداشتی کشور در جهت برنامه ریزی ها بشمار می رود.
وی اضافه کرد: قطعا، مردان مانند زنان به اقدامات مداخله ای برای درمان اختلالات روانپزشکی نیاز دارند، اما باتوجه به اقبال کمتر آنها نسبت به زنان، باید برنامه های ویژه ای برای این گروه جنسی درنظر گرفت.
زن ها بیشتر خودکشی می کنند اما مردها بیشتر می میرند!
این روانپزشک در ارتباط با خودکشی توضیح داد: آمار و ارقام مبین اینست که مبادرت به خودکشی منجر به مرگ در بین مردان در تمام کشورهای جهان بالاتر است. بااینکه میزان خودکشی منجر به مرگ مردان نسبت به زنان بیشتر است، اما نتایج مطالعات جهانی نشان میدهد که زنان مبادرت به خودکشی بیشتری نسبت به مردان دارند.
وضعیت مراجعه به مراکز درمانی برای سلامت روان
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درباره ی میزان مراجعه به مراکز درمانی برای دریافت خدمات درمانی بیان کرد: نتایج پیمایش سلامت روان سال ۱۴۰۱ نشان میدهد ۳۴ درصد مبتلایان برای دریافت خدمات درمانی تمایل ندارند و ۶۶ درصد دیگر برای دریافت خدمات تمایل دارند.
وی اضافه کرد: بااینکه بر این باور هستم که میزان تمایل ۶۶ درصدی برای دریافت خدمات روان درمانی نسبت به نتایج سایر کشورهای همسایه یک عدد مناسب قلمداد می شود، اما افرادی که تمایلی برای دریافت خدمات سلامت روان ندارند، باید بطور جدی در کانون توجه قرار گیرند. وزارت بهداشت قصد دارد که پوشش خدمات سلامت روان حداکثری باشد.
پراکندگی جغرافیایی اختلالات روانپزشکی
شالبافان درباره ی پراکندگی جغرافیایی اختلالات روان اظهار داشت: نتایج پیمایش روان سال ۱۴۰۱شاید برای جمع بندی وضعیت پراکندگی جغرافیایی اختلالات روان پزشکی از نظر علمی چندان کافی نباشد. مطالعات گذشته به پراکندگی جغرافیایی اختلالات روانپزشکی ورود کرده اند.
وی اضافه کرد: شرایط استان تهران از نظر اختلاات روان پزشکی مناسب نمی باشد و این مورد در مطالعه دکتر نوربالا تفتی هم گزارش شده و باعث نگرانی است. در مجموع نمی توان اظهار داشت که شرایط یک استان بسیار عالی است و یک استان بسیار بد است و باید فقط به آن استان خاص توجه کرد.
انگ اجتماعی بیماران روان را از درمان دور نگه می دارد
این روانپزشک با اعلان اینکه عوامل مختلفی می تواند سبب کاهش مراجعه برای دریافت خدمات در رابطه با سلامت روان باشد، توضیح داد: متاسفانه بیماریها و اختلالات روانپزشکی در کشور ما مانند جوامع دیگر با انگ هم راه است که این مورد سبب کاهش مراجعه مردم به مراکز درمانی می شود.
شاهد کاربرد برخی اصطلاحات در گفت وگوهای روزانه هستیم که به انگ زنی اختلالات روانپزشکی دامن می زند. شرایط جامعه به نحوی است که انتساب یک بیماری روانپزشکی به افراد توهین و تحقیر بحساب می آید. به همین دلیل خیلی از افرادی که اختلالات روانپزشکی دارند به روانشناس و روانپزشک مراجعه نمی کنند چونکه تصور می کنند روانپزشکان و روانشناس برای دیوانگان هستند و به این علت خودرا دارای مشکل و اختلال نمی دانند.
ارتباط سواد سلامت و میزان مراجعه به مراکز درمانی
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با اعلان اینکه مواجهه مردم با بیماریهای روانپزشکی ریشه در سواد سلامت روان جامعه هم دارد، اشاره کرد: قطعا، رسانه ها می توانند نقش موثری در آشنایی مردم با اختلالات روانپزشکی داشته باشند. ورود رسانه ها به سلامت روان سبب می شود که جامعه این مورد را جدی قلمداد کند.
وی اضافه کرد: بااینکه نقش رسانه ها در آشنایی مردم با بیماریهای سلامت روان مهم می باشد، اما اطلاع رسانی اشتباه یا انتساب یک موضوع اخلاقی یا مذهبی به مسایل سلامت روان سبب می شود که مردم از مراجعه برای دریافت خدمات سلامت روان اجتناب کنند.
این مسئول اظهار داشت: رسانه های تصویری مانند سینما و تلویزیون می توانند به خوبی آموزنده باشند و چهره بیمار، روانشناس و روانپزشکان را واقع بینانه و مسئولانه به تصویر کشند. رسانه های تصویری همانطور که می توانند چهره مسایل حوزه روانپزشکی را واقع بینانه نشان دهند، از جانب دیگر می توانند نگاهی غیرواقع بینانه و با هجو به این حوزه داشته باشند تا مخاطب آنها از فضای روان درمانی دورتر و دورتر شود.
برنامه دولت برای ارائه خدمات روانپزشکی با حداقل قیمت
شالبافان درباره ی نقش تعرفه های روانپزشکی برای مراجعه مردم بمنظور دریافت خدمات روان درمانی توضیح داد: خدمات ویزیت روانپزشکی و روان درمانی که خدمات پایه سلامت جامعه محسوب می شوند، باید با حداقل قیمت در اختیار حداکثر جامعه قرار گیرد.
وی اضافه کرد: وزارت بهداشت در جهت ارائه خدمات با قیمت حداقلی برای اغلب جامعه نسبت به ارائه خدمات روان درمانی در مراکز جامع سلامت از ۱۰ سال قبل اقدام نموده است. روانشناس ها در مراکز جامع سلامت مستقر هستند و پوشش خدمات روان درمانی در استانهای کشور درحال گسترش است.
این مسئول خبر داد: وزارت بهداشت برنامه ریزی نموده است که برای حداقل هر ۲۰ هزار نفر یک روانشناس در مراکز جامع سلامت مستقر باشد و درحال نزدیک شدن به این هدف هستیم.
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درباره ی راه اندازی مراکز سلامت روانی ـ اجتماعی (سراج) در نظام بهداشتی اظهار داشت: این مراکز طی سالیان گذاشته طراحی و راه اندازی شده و ۱۰۲ مرکز سراج در کشور به ارائه خدمات می پردازند.
وی اضافه کرد: اگر یک فرد به مراکز جامع سلامت رجوع کرد و به خدمات تخصصی تر نیاز داشت به مراکز سراج ارجاع داده می شود که روانپزشک، مددکار و روانشناس در آن مستقر است. خدمات روان درمانی که در مراکز جامع سلامت ارائه می شود، مانند خدمات سلامت عمومی نظیر واکسیناسیون هستند که به شکل رایگان ارائه می شود.
وضعیت پوشش بیمه خدمات روان درمانی
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درباره ی قیمت خدمات روانپزشکی اظهار داشت: خدمات روانپزشکی تخصصی که بیمارستان ها و کلینیک های روانپزشکی دولتی ارائه می شوند، خدمات گرانی به حساب نمی آیند. من بر این باور هستم که پوشش بیمه ای خدمات روان درمانی از نظر حجم باید افزایش یابد چونکه پوشش بیمه ای خدمات روانپزشکی به نحوی است که خیلی از افراد جامعه نمی توانند خدمات روان درمانی را در بیمارستان های دولتی دریافت نمایند.
وی درباره ی ضرورت پوشش بیمه ای خدمات روان درمانی توضیح داد: بااینکه ویزیت روانپزشکان و اغلب داروهای پزشکی مشمول خدمات بیمه ای می شود، اما تمام افراد جامعه از توانایی دسترسی به خدمات روان درمانی با پوشش بیمه ای فعلی برخودار نیستند. عدم دسترسی به خدمات روانپزشکی برای تمام افراد جامعه، مهر تاییدی بر ضرورت گسترش چتر بیمه ای است.
افزایش تعرفه ها نباید به مفهوم افزایش پرداخت از جیب مردم باشد
شالبافان اظهار داشت: بااینکه دولت وظیفه دارد که خدمات درمانی خودرا با بهترین کیفیت، کم ترین هزینه و بیشترین پوشش بیمه ای عرضه نماید، اما در حالی که با کمبود ارائه خدمات حوزه روانپزشکی مواجه هستیم، باید از بخش خصوصی حمایت نماییم.
وی اظهار داشت: هنگامی که نمی توانیم خدمات روانپزشکی دولتی را برای تمام جمعیت ارائه دهیم و همین طور به سبب این که بخشی از جامعه ترجیح می دهند خدمات روانپزشکی را در بخش خصوصی دریافت نمایند، باید در راه حمایت و کمک گرفتن از ظرفیت بخش خصوصی گام برداریم.
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت بیان کرد: کمک گرفتن از ظرفیت بخش خصوصی باید با نظارت دقیق، تعرفه گذاری مناسب و نظارت بر تعرفه ها صورت گیرد. قطعا، پوشش بیمه ای باید بسیار گسترده تر از شرایط فعلی باشد.
وی درباره ی وضعیت تعرفه های پزشکی در کشور اظهار داشت: تعرفه های پزشکی کشور در تمام حوزه ها در مقایسه با کشورهای منطقه و سایر کشورهای جهان پایین است.
این مسئول اضافه کرد: افزایش تعرفه ها نباید به مفهوم افزایش پرداخت از جیب مردم باشد، بلکه انتظار می رود هزینه های افزایش تعرفه ها از محل منابع عمومی و اعتباری که در اختیار سیستم های دولتی قرار می گیرد، تامین گردد تا مردم بدون فشار بار اضافی نسبت به درمان اقدام نمایند و درآمد درمانگران هم درآمد مناسبی نسبت به منطقه و سایر کشورهای جهان داشته باشند.
نیاز به ۲ برابر ظرفیت فعلی تخت های روانپزشکی
این روانپزشک درباره ی تعداد تخت های حوزه بیماریهای روانپزشکی توضیح داد: تعداد تخت های بیمارستانی حوزه بیماریهای روانپزشکی حدود ۱۱ هزار تخت است و این در شرایطی است که کشورهای پیشرفته مانند انگلستان که جمعیت کمتری نسبت به ایران دارند، تخت های روانپزشکی بیشتری در حدود ۲ برابر دارند. بازهم تأکید می کنم که میزان تخت های روانپزشکی کشور باید افزایش یابد.
وی اضافه کرد: هنگامی که به بیمارستان های روانپزشکی مراجعه می نماییم، اغلب تخت ها اشغال است و برای بستری شدن باید مدت ها در لیست انتظار به سر برد. افرادی که برای دریافت خدمات بستری روانپزشکی به شهر تهران که دارای چند بیمارستان روان پزشکی است مراجعه می کنند، باید مدت طولانی در لیست انتظار باشند و این وضعیت در سایر استانهای کشور گاها بمراتب بدتر است.
۱۰ درصد تخت های بیمارستانی باید به روانپزشکی اختصاص داده شود
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت اظهار داشت: سیاست وزارت بهداشت، مانند خیلی از کشورهای جهان، باتوجه به ارتباط تنگاتنگ بیماریهای روانپزشکی با بیماریهای جسمی و همین طور کاهش انگ بیماریهای روانپزشکی، اینست که توسعه تخت های بیمارستانی در بیمارستان های عمومی صورت گیرد. منظور از توسعه بیمارستان های روانپزشکی در بیمارستان های عمومی اینست که همانطور که یک بخش جراحی برای یک بیمارستان درنظر گرفته می شود، بعضی از تخت های آن بیمارستان برای بیماریهای روانپزشکی درنظر گرفته شود.
وی توضیح داد: بر طبق ابلاغیه وزارت بهداشت، ۱۰ درصد تخت های بیمارستانی باید به تخت های روانپزشکی تخصیص داده شود، اما متاسفانه این مورد در خیلی از بیمارستان ها اجرا نشده است. به صورت مثال، برخی استانهای کشور از تخت های روانپزشکی محروم هستند و تعداد تخت های این حوزه در بیشتر استانهای کشور محدود است.
وجود فقط یک یا ۲ بخش روانپزشکی در بیشتر استان ها/ آمار سه هزار نفری روانپزشکان ایران
شالبافان با اعلان اینکه اغلب استانهای کشور فقط یک یا ۲ بخش روانپزشکی دارند، اظهار داشت: تعداد تخت های روانپزشکی سبب شده که خانواده های بیماران روانپزشکی با مشکلاتی مواجه شوند و پروسه بستری بیماران به کاری سخت تبدیل گردد. خوشبختانه، تعداد روانپزشکان کشور مناسب می باشد و حدود سه هزار روانپزشک در کل کشور به ارائه خدمات می پردازند.
وی به تعداد روانپزشکان فعال در کشور اشاره نمود و اضافه کرد: آمار کادر درمان به آسانی محاسبه نمی گردد، چونکه این احتمال وجود دارد که بعضی از فارغ التحصیلان در کشور حضور نداشته باشند. تعداد فعلی روانپزشکان کشور در مقایسه با کشورهای هم سطح کشور ما عدد قابل توجهی به حساب می آید.
این مسئول اظهار داشت: بااینکه تعداد روانپزشکان کشور قابل توجه است، اما در زمینه توزیع نیروی انسانی با مشکل مواجه هستیم. اغلب روانپزشکان در پایتخت، شهرهای بزرگ و مراکز استانهای اصلی کشور مستقر شده اند و این در شرایطی است که خیلی از شهرستان های کشور از روانپزشکان به میزان کافی برخوردار نیستند.
وی اضافه کرد: توزیع نیروی انسانی به نحو مناسب جزو وظایف دولت می باشد با توزیع نیروهایی که در اختیار دارد، دسترسی به روانپزشکان به آسانی فراهم باشد. همین طور زیرساخت هایی مانند مراکز سراج یا بیمارستان ها در مناطق کمتر برخوردار هم می تواند به ماندگاری روانپزشکان کمک نماید.
منبع: سلامت
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب